Vào năm 2017, ngay trước khi Microsoft thiết lập quan hệ đối tác với một công ty khởi nghiệp xa lạ có tên OpenAI, Bill Gates đã viết một bản ghi nhớ với CEO Satya Nadella và 1 nhóm nhỏ các giám đốc điều hành hàng đầu của công ty. Gates dự đoán một trật tự thế giới mới sẽ sớm được tạo ra bởi cái mà ông gọi là “Đặc vụ AI” – những trợ lý kỹ thuật số có thể đoán trước mọi nhu cầu và mong muốn của chúng ta.

Những đặc vụ này sẽ mạnh hơn nhiều so với Siri hay Alexa với kiến thức thần thánh và trực giác siêu nhiên. Gates viết: “những đặc vụ này không chỉ thay đổi cách mọi người tương tác với máy tính. Họ cũng sẽ thay đổi ngành công nghiệp phần mềm, mang lại cuộc cách mạng lớn nhất trong lĩnh vực điện toán kể từ khi chúng ta chuyển từ gõ lệnh sang chạm vào các icon”.

Vào thời điểm đó, bản ghi nhớ này khiến những người đọc được cảm thấy xa vời. “Nó có vẻ quá xa”, một giám đốc giấu tên của Microsoft cho hay. Microsoft cũng từng bị chế giễu vì muốn tạo ra các “đặc vụ” như vậy trước đây như trợ lý Clippy cho Office hay chatbot bị tố phân biệt chủng tộc là Tay. Vào thời điểm đó, rất ít người tin rằng AI sẽ biến đổi Microsoft.

Tuy nhiên, ngay nay rõ ràng “mật thư” của Gates đã đoán trước được sự ra đời của Copilot, công cụ trí tuệ nhân tạo đưa Microsoft thành công ty đại chúng có giá trị nhất thế giới. Được hỗ trợ bởi phiên bản mô hình ngôn ngữ lớn GPT của OpenAI, Copilot ra mắt vào năm ngoái dưới dạng một công cụ trong các sản phẩm của Microsoft nhằm giúp người dùng thực hiện các tác vụ như chuẩn bị bài thuyết trình, tóm tắt cuộc họp. “Giờ đây, Copilot giống hệt những gì ông ấy đã viết”, vị giám đốc điều hành ngày nào cho biết.

Tất nhiên, việc này không phải ngẫu nhiên.

Xét trên bình diện công khai, Gates gần như không liên quan đến Microsoft sau năm 2021 , sau những cáo buộc ông cư xử không đúng mức với các nhân viên nữ. Business Insider điều tra được ông đã âm thầm dàn dựng phần lớn cuộc cách mạng AI của Microsoft ở phía sau hậu trường. Nhiều vị Giám đốc của Microsoft cho biết ông vẫn tham gia mật thiết vào các hoạt động của công ty – từ tư vấn chiến lược, đánh giá sản phẩm, tuyển dụng nhân sự cấp cao và nuôi dưỡng mối quan hệ của Microsoft với Sam Altman – người sáng lập và CEO của OpenAI.

Vào đầu năm 2023, khi Microsoft ra mắt công cụ tìm kiếm Bing sử dụng công nghệ tương tự ChatGPT, hạ gục các đối thủ cạnh tranh như Google, các giám đốc của Microsoft cho biết Bill Gates là người đóng vai trò then chốt. Trong khi CEO Nadella có thể là gương mặt đại diện cho sự thành công về AI của công ty – người đã lát những viên gạch vàng cho công trình khổng lồ trị giá 3 nghìn tỷ USD – thì Gates lại là người đứng sau bức màn.

“Những gì bạn đọc được không phải thực tế diễn ra”, một giám đốc điều hành khác của Microsoft cho biết. “Satya và toàn bộ đội ngũ lãnh đạo cấp cao dựa vào Gates rất nhiều. Ý kiến của ông ấy luôn được coi trọng mỗi khi chúng tôi thực hiện một thay đổi lớn”.

Trên thực tế, Bill Gates chính là người đóng vai trò then chốt trong việc biến OpenAI và Microsoft thành một cặp đôi quyền lực.

Giữa năm 2022 – 2 năm sau khi bị loại khỏi hội đồng quản trị – ông đã đích thân thách thức Altman và OpenAI tạo ra một mô hình có khả năng vượt qua kỳ thi sinh học Xếp lớp nâng cao. Gates không nghĩ điều đó có thể thực hiện được. Altman và OpenAI lần đầu tiên ra mắt GPT-4 bên ngoài công ty tại nhà Gates vào tháng 8 năm 2022 trong một bữa tối; Nadella nằm trong số khách mời. Khi nó vượt qua bài kiểm tra, Gates đã bị sốc và gọi đây là “bản demo tuyệt vời nhất mà tôi từng thấy trong đời”.

Bản demo đã thôi thúc Gates viết một bản ghi nhớ khác, nêu rõ cách Microsoft nên sử dụng GPT-4. Gates nhấn mạnh rằng mô hình ngôn ngữ lớn, được đào tạo trên toàn bộ mạng Internet, có thể mở ra kỷ nguyên của các trợ lý ảo cá nhân. “Hãy coi nó như một trợ lý cá nhân kỹ thuật số,” ông viết trong một bản ghi nhớ, sau đó đăng trên blog của mình. “Nó sẽ xem những email mới nhất của bạn, biết về các cuộc họp bạn tham dự, đọc những gì bạn đọc và đọc những thứ bạn không muốn bận tâm”.

Tháng 2/2023, Microsoft tổ chức 1 sự kiện tại trụ sở chính tương tự buổi ra mắt iPhone của Steve Jobs. Nadella tươi cười tuyên chiến với Google và Gates dường như không tham dự.

Một cựu giám đốc của Microsoft cho hay Gates rất quan tâm đến việc đánh giá sản phẩm và gặp trực tiếp các vị giám đốc. Năm ngoái, Gates nói với Forbes rằng ông dành khoảng 10% thời gian ở Redmond, Washington để tư vấn cho Microsoft về lộ trình sản phẩm.

“Có một chút đáng sợ là khi công nghệ máy tính tiến lên phía trước, chưa từng có một nhà lãnh đạo nào ở thời đại cũ tiếp tục là người dẫn đầu ở thời đại tiếp theo”, ông từng than thở khi 39 tuổi. “Ở góc độ lịch sử, tôi đoán là Microsoft sẽ bị loại bỏ khỏi vai trò dẫn đầu thị trường trong kỷ nguyên mới”. Tuy nhiên, Gates sau đó cũng bộc lộ tham vọng thực sự của mình “tôi muốn thay đổi lịch sử”.

Bill Gates, hiện đã gần 70 tuổi, vẫn đang thách thức lịch sử – lần này là phía sau hậu trường. Và dựa trên những gì đang diễn ra, có vẻ ông đang chiến thắng.

Nguồn: BI